Recordio a ffrydio gwersi ar gyfer sefydliadau addysg bellach

Cyflwyniad

Nid yw recordio sesiynau a addysgir yn arfer newydd. Mae sefydliadau wedi bod yn recordio cynnwys ar gyfer eu dysgwyr mewn llawer o wahanol ffyrdd ers ymhell dros ddegawd. Mae dyfodiad technolegau mwy symudol a galluog wedi gwneud y broses o rannu cynnwys a addysgir yn fwy effeithlon ac yn llawer haws manteisio arni. Sut y gall sefydliadau addysg bellach yng Nghymru rannu eu cynnwys addysgu a dysgu yn effeithiol ac yn gyfforddus?

Mae’r canllaw hwn wedi’i anelu at sefydliadau addysg bellach sydd naill ai eisoes yn defnyddio cynnwys wedi’i recordio i gefnogi addysgu a dysgu, neu sydd am ddechrau’r daith. Er bod yr adrannau yn y canllaw hwn wedi'u hanelu at sefydliadau addysg bellach yn benodol, gall ymarferwyr ac athrawon ddod o hyd i ragor o ganllawiau sy'n seiliedig ar ymarfer yn y canllaw recordio gwersi a ffrydio i athrawon.

Bydd deall sut, pam a phryd y gall cynnwys sy’n cael ei recordio fod yn effeithiol, cael ei werthfawrogi a chydymffurfio â’r sylfeini y gall diwylliant recordio cadarn ffynnu arnynt. Mae'n bwysig bod y prosesau cywir yn cael eu datblygu i gynorthwyo pob defnyddiwr a bod mewn empathi â'u pryderon. Fel y trafodwyd yn y canllaw hwn, mae ymrwymiad a chymhelliant yn gwbl allweddol i lwyddiant. Mae tryloywder a chyfathrebu ynghylch y defnydd o gynnwys wedi'i recordio yn darparu ffiniau lle gall athrawon a dysgwyr deimlo'n ddiogel ac yn rhan o'r defnydd ohono.

Gall yr holl staff elwa o fod yn ymwybodol o werthoedd, heriau a rhwystrau sy'n effeithio ar bob defnyddiwr. Gall y deunydd yn y canllawiau hyn hefyd fod yn berthnasol i staff a darparwyr dysgu seiliedig ar waith a dysgu oedolion yn y gymuned.

Diffinio'r hyn a olygwn wrth 'ffrydio'

Mae'r canllaw hwn yn diffinio 'ffrydio' cynnwys dysgu ac addysgu yn lle mae cynnwys ar-lein yn cael ei ddarlledu'n fyw ar fformat cydamserol.

Gellid cyrchu cynnwys ffrydio yn ystod gwers a addysgir i fyfyrwyr sy'n ymuno â gwers o gartref/lleoliad arall neu o wers a gyflwynir ar-lein yn unig. Mae cyflwyniad y wers yn cael ei ddarlledu mewn amser go iawn, yn fyw i gynulleidfa sy'n gwylio ar-lein.

Gall cynnwys ffrydio hefyd fod yn rhan o wersi Hybrid neu HyFlex lle mae sesiwn wedi'i chynllunio i gynnwys dysgwyr yn y ddau ddull presenoldeb, sef ar-lein ac yn y cnawd. Gallai ffrydio olygu cynnwys sain neu gynnwys fideo.

Diffiniwch yr hyn a olygwn wrth 'recordio cynnwys'

Mae'r canllaw hwn yn diffinio 'recordio cynnwys' yn gynnwys wedi'i recordio y gall dysgwyr fanteisio arno'n anghydamserol. Gallai recordio cynnwys fod yn gynnwys wedi'i recordio y gellir cael mynediad ato sawl gwaith ar ôl i'r recordiad gael ei wneud. Gallai hwn fod yn recordiad o gynnwys a oedd wedi’i ffrydio’n fyw yn flaenorol ac y trefnwyd ei fod ar gael wedyn.

Yn y canllaw hwn rydym wedi defnyddio'r term ehangach 'recordio cynnwys, yn hytrach na ''recordio gwersi', i adlewyrchu'r cyfleoedd ehangach mewn AB i recordio cynnwys y tu allan i'r ystafell ddosbarth.

Mae recordiadau bwrdd gwaith neu gynnwys sy'n cael ei recordio ar ddyfeisiau symudol ar gyfer addysgu a dysgu yn darparu opsiynau ychwanegol ar gyfer 'recordio cynnwys'.

Datblygu gweledigaeth glir ar gyfer y sefydliad cyfan ar gyfer recordio cynnwys

Rhan enfawr o unrhyw dechnoleg neu lwyfan llwyddiannus a fabwysiedir yn llwyddiannus mewn sefydliad yw'r angen i ddefnyddwyr ddeall pwrpas ei ddefnyddio. Pam y dylai unrhyw un fuddsoddi amser ac ymdrech i ddysgu neu ddatblygu sgiliau ar gyfer offeryn neu lwyfan nad ydyn nhw efallai’n ei deall yn llawn?

Gall cael rheswm clir a diffiniedig dros recordio cynnwys addysgu a dysgu ffurfio sylfeini cadarn ar gyfer annog diwylliant o recordio cynnwys ar gyfer dysgwyr. Mae angen i’r rhesymau hynny fod yn realistig, yn gynhwysol ac yn dryloyw. Gallai recordio cynnwys gwersi gael ei ystyried yn ymwthiad digroeso i amser dosbarth, yn enwedig os nad yw’r staff addysgu yn cydnabod ei fod yn ychwanegu gwerth i ddysgwyr.

Y cam cyntaf yw egluro'n llawn resymau'r sefydliad dros ddymuno recordio unrhyw gynnwys i staff a dysgwyr. Os bydd yr arweinwyr/rheolwyr heb ddiffinio hynny'n fewnol eto, gallai fod yn anodd i'r staff ei werthu. Fel gyda llawer o arferion sy'n ymwneud ag addysgu, dysgu ac asesu, bydd mabwysiadu rhywbeth newydd, neu ddatblygiad ychwanegol, yn ei gwneud yn ofynnol i staff deimlo' bod ganddynt ddigon o gymhelliant i ddefnyddio eu hamser. Dylai gweledigaeth glir o sut y bwriedir i wasanaeth llwyddiannus edrych, a'i ddiben arfaethedig, fod yn un o'r pethau cyntaf i'w gyfleu ynghylch y defnydd ohono.

Byddwch yn benodol am yr hyn y mae a'r hyn nad yw ar ei gyfer

Mae tryloywder yn allweddol i sicrhau nad oes unrhyw bethau annisgwyl pan ddaw'n fater o ddefnydd. Nid ydych am i staff neu ddysgwyr fabwysiadu'r dechnoleg i weld bod agendâu annisgwyl ar ôl ei gweithredu. Mae llawer o bryderon ynghylch technoleg mewn addysgu a dysgu yn deillio o gamddealltwriaeth o'r dechnoleg a bwriadau'r sefydliad sy'n ei defnyddio. Yn aml mae ymrwymiad ariannol i osod a chynnal gwasanaeth o'r fath. Po fwyaf y mae pobl wedi cael eu darbwyllo i'w ddefnyddio, y mwyaf o werth y mae'r sefydliad yn ei gael ohono. Felly, mae'n gwneud synnwyr sicrhau bod y rhan hon yn gywir. Mae cynnwys staff a dysgwyr yn y sgwrs ynghylch diffinio'r angen yn gosod y naws ar gyfer eu cynnwys a'u derbyn yn y dyfodol. Mae polisi clir a thryloyw sy'n mynd i'r afael â materion megis hawliau athrawon, yn rhoi tegwch i athrawon ac eglurder i'r sefydliad.

Pwy fydd yn elwa o'r arfer o recordio cynnwys? Pwy na fydd? Efallai y bydd gan wahanol grwpiau defnyddwyr yn eich sefydliad atebion gwahanol iawn yn dibynnu ar eu rôl, profiad neu flaenoriaethau. Mae rhai enghreifftiau cadarnhaol o ddefnyddio cynnwys wedi'i recordio yn cynnwys galluogi dysgwyr i ailedrych ar gynnwys a'i dreulio ar eu cyflymder eu hunain. Ni fydd pob dysgwr yn teimlo y gall ddilyn gwersi'n effeithiol. Mae caniatáu iddynt gael mynediad i’r wers, oedi a gwneud nodiadau ar gyflymder sy’n gyfforddus iddynt yn cynnig arf hanfodol sy’n cynorthwyo dysgu. Gall athrawon gyfeirio at wersi blaenorol hefyd. Mae gofyn i ddysgwyr ailadrodd pwnc cyn y wers nesaf, ar gyfer gweithgarwch neu ddadl, yn golygu y gall yr athro fod yn siŵr bod gan y dysgwyr yr holl wybodaeth y mae ei hangen arno. (Mae rhagor o enghreifftiau defnyddwyr ar ddiwedd y canllaw hwn.)

Mae gwrando ar y pryderon a'r amheuon a allai fod gan rai yn bwysig er mwyn sicrhau bod y weledigaeth yn gweddu'n dda i'r sefydliad. Gall empathi ag anghenion y defnyddwyr, yn hytrach na newid arferion defnyddwyr o amgylch system, helpu i sicrhau bod y blaenoriaethau wedi'u cydgyfeirio ar draws gwahanol grwpiau defnyddwyr. Mae adborth gan aelodau Jisc yn dangos bod y cyfle hwn i wrando ar ddefnyddwyr yn swnio'n syml ond yn aml yn cael ei golli neu ei ddiystyru. Sut beth yw llwyddiant, o safbwynt pob grŵp defnyddwyr? Cymhwyswch eu syniad o lwyddiant i fwriadau'r sefydliad yn y prosiect i ddatblygu gweledigaeth fanylach. Cynhwyswch staff wrth werthuso sut y gallai eich dull gweithredu arfaethedig effeithio ar lwyth gwaith, yn gadarnhaol ac yn negyddol, a’u cynnwys mewn unrhyw fesurau lliniaru i helpu i liniaru effeithiau negyddol.

Gall canfyddiadau a barn a gesglir gan staff addysgu a dysgwyr lywio penderfyniadau ynghylch pam mae ar y sefydliad eisiau neu angen gwasanaeth sy'n darparu cynnwys wedi'i recordio. Bydd angen lleisiau eraill yn y sgwrs, megis TG, seilwaith, seiberddiogelwch, llyfrgell, cymorth i ddysgwyr ac ati. Dylai ymagwedd gytbwys sicrhau bod pob grŵp defnyddwyr yn cael ei gydnabod yn y broses o greu gweledigaeth. Dylai pob grŵp gytuno ar y weledigaeth cyn ei rhoi ar waith. Mae'n llawer haws cael sgyrsiau am agweddau at recordio neu ffrydio pan fydd gweledigaeth yn cael ei diffinio a'i chyflwyno'n glir. Os oes cymysgedd o farnau heb eu datrys, gall bwriadau a chyfeiriad y prosiect ymddangos yn ddryslyd a di-lun.

Bydd staff a dysgwyr sy’n gallu uniaethu â’r weledigaeth a gweld y manteision dros yr heriau yn fwy brwdfrydig i ymgysylltu â hi a’i mabwysiadu.

Meysydd eraill o gyfle

Er bod recordio gwersi yn cynnig cyfle i ddysgwyr ddal i fyny neu edrych eto ar wersi, bydd rhannau eraill o'r sefydliad a all fanteisio ar ddeunydd wedi'i recordio ar gyfer dysgwyr, staff neu hyd yn oed gynulleidfaoedd allanol.

Bydd digwyddiadau neu newyddion o wahanol adrannau'r sefydliad sy'n addas ar gyfer recordiad fideo neu sain. Os ydynt yn ddigwyddiadau mewn cyflogadwyedd/gyrfaoedd neu newyddion llyfrgell, gall cael llwyfan sy'n gallu recordio, prosesu a rhannu cynnwys wedi'i recordio fod yn ased enfawr.

Efallai y bydd cyfle i ffrydio digwyddiadau byw megis areithiau diwrnod agored neu deithiau campws o ddyfais symudol i gynulleidfaoedd allanol. Er ei fod yn ddiben gwahanol i ddarparu cynnwys addysgu a dysgu, gallai egwyddorion cynhyrchu deunydd fideo neu sain fod yn debyg iawn.

Ydych chi ar y trên iawn?

Ar ôl datblygu gweledigaeth gadarn sy’n realistig a chynhwysol, mae deall y rhwystrau a’r heriau i gyflawni’r llwyddiant cytunedig yn allweddol. Gall mapio lle mae’r heriau i’w cael fod yn ddefnyddiol wrth gynllunio sut i’w goresgyn. Bydd angen gwahanol gamau gweithredu ar gyfer gwahanol broblemau.

Er mwyn gweithredu gwasanaeth/llwyfan newydd (neu wella rhywbeth sy'n bodoli eisoes) mae angen i ddefnyddwyr ymwneud ag ef. Beth yw'r rhwystrau neu'r heriau i'r defnyddwyr hynny? Nid yw'n rhywbeth y dylai ac y gallai unrhyw un ei ddyfalu'n ddibynadwy, yn enwedig os nad yw wedi'i ymgorffori yn niwylliant addysgu neu ddysgu yn yr ystafell ddosbarth.

Mae adborth gan aelodau Jisc yn dangos mai hyfforddiant yn aml yw’r ateb cyntaf i droi ato pan fydd angen goresgyn heriau gydag arfer digidol neu dechnoleg gyda staff/dysgwyr.

Pan ddechreuwch ddadansoddi beth yw'r problemau mewn gwirionedd, yn enwedig o ran ymrwymiad a chymhelliant, daw'n amlwg efallai nad hyfforddiant yw'r dull gorau i ddechrau.

Dull a ddefnyddir yn aml gan Jisc gydag aelod sefydliadau addysg bellach yw defnyddio ffordd o wahaniaethu'r math o her neu rwystr sy'n bodoli. Er y bydd llawer yn ceisio meddwl am ffyrdd o newid arferion neu annog pobl i ymgysylltu, cwestiwn mwy effeithiol fydd gofyn, “pam nad yw’n digwydd?”. Gall fod rhesymau nodedig iawn pam bydd rhywun wedi penderfynu nad yw am recordio eu gwersi na’u ffrydio’n fyw. Mae mynd at wraidd y rhesymau hynny yn llawer pwysicach na phenderfynu y dylent wneud pethau eich ffordd chi yn unig.

Ar ei ffurf sylfaenol, gellir rhannu problemau mapio yn gategorïau. Yn seiliedig ar 'Mapio Gweithredu', mae'r broses hon yn agor y drws i wahaniaethau rhwng y categorïau hynny. Wedi'i ddyfeisio gan Cathy Moore, mae Mapio Gweithredu yn broses sy'n ceisio galluogi pobl i ddadansoddi heriau neu faterion perfformiad mewn ffordd weledol sy'n hawdd ei deall.

Gall fod cyfuniad o resymau pam nad oes gan athro ddiddordeb mewn recordio ei wersi. Gall fod diffyg hyder wrth ddefnyddio'r dechnoleg neu gall fod diffyg amser canfyddedig i ddysgu rhywbeth newydd, e.e. nid ydynt o reidrwydd yn mynd i elwa ar hyfforddiant gorfodol. Mae ganddo lai o debygrwydd o'u cymell i ymgysylltu â'r ymarfer. Mae mynd atyn nhw mewn ffordd sy'n cyd-fynd yn well â sut y gallent hwy, neu eu dysgwyr elwa o recordio, cyn siarad am y prosesau neu'r sgiliau sydd eu hangen yn gam gweithredu mwy effeithiol.

Felly, wrth glywed pam nad yw staff yn recordio eu sesiynau, gellir rhannu'r heriau i'r categorïau hyn.

• Sgiliau
• Cymhelliad
• Gwybodaeth
• Amgylchedd

Mae rhai'n gorgyffwrdd, ond wrth ddadansoddi'r hyn y mae'r categorïau hyn yn ei olygu, gallwch weld cyfarwyddiadau penodol sy'n ceisio goresgyn y rhwystrau hynny yng nghyd-destun recordio a ffrydio gwersi.

Sgiliau

Mae'n haws mynd i'r afael â heriau sgiliau, yn aml trwy hyfforddiant a chyfeirio mynediad at gymorth ac arweiniad. Pan nad oes gan staff na dysgwyr y sgiliau i ddefnyddio'r feddalwedd neu gamerâu ar eu cyfer recordio/ffrydio eu gwersi, gellir dangos iddynt sut i wneud hyn a chael eu cynorthwyo i ddatblygu hyder. Y rhan bwysig yw mesur y math o hyfforddiant sy'n gweithio orau i'r staff a'r dysgwyr yn eich sefydliad. Byddwch yn ofalus i beidio â neidio'n rhy gyflym i 'sgiliau' a dechrau gwthio hyfforddiant, efallai fod rhesymau eraill pam nad yw staff neu ddysgwyr wedi ymgysylltu i ddysgu'r sgiliau.

Cymhelliad

Mae'n bwysig mynd i'r afael â heriau cymhelliant yn y ffordd gywir. Mae deall pam nad yw rhywun yn teimlo cymhelliant i gymryd rhan mewn recordio neu ffrydio eu gwersi yn hanfodol. Mae dangos empathi a pharodrwydd i gydnabod eu pryderon neu rwystrau yn golygu bod eich cam nesaf i chwilio am ymrwymiad ac ymgysylltiad yn llawer mwy gwybodus.

Mae helpu staff i ddeall y rhesymau pam yr hoffai’r sefydliad gyflwyno neu wella ei allu i recordio neu ffrydio cynnwys i ddysgwyr yn rhan o'r broses o ofyn am eu cefnogaeth. Gall dysgwyr gael trafferth dal ati neu golli sesiynau yn rhy aml. Gall data fod yn fan cychwyn ar gyfer dangos angen, ond y stori y tu ôl i'r data yw ble mae'r negeseuon dynol neu gyfnewidiadwy. Os gall staff ddeall yn iawn pam y gallai dysgwyr elwa neu sut y gall staff ddefnyddio cynnwys wedi'i recordio i ategu neu wella eu haddysgu mewn ffordd gadarnhaol, gallai eu cefnogaeth neu eu cymhelliant i ymgysylltu â recordio cynnwys newid.

Gallai chwilio am bwynt hanner ffordd fod yn gam defnyddiol. Gall recordio neu ffrydio gwersi fod yn gam yn rhy bell i ddechrau. Mae cymaint mwy i recordio cynnwys ar gyfer addysgu a dysgu nag ar lawr dosbarth yn unig. Gallai pytiau dyfeisiau bwrdd gwaith neu symudol o recordiadau fod yn gyfaddawd sy'n gweithio trwy gyflwyno staff i werth cynnwys y gellir ei ailddefnyddio a'i ddefnyddio ar eu telerau nhw, yn hytrach na mynd i mewn a gorfodi'r mater. Gall athrawon hefyd ymgysylltu â’r dechnoleg trwy recordio cyfarwyddiadau i ddysgwyr (ar gyfer aseiniadau), sy’n galluogi’r dysgwyr i ailchwarae’r cyfarwyddiadau eto mor aml ag sydd angen ac yn eu helpu i deimlo’n fwy hyderus wrth ddeall y dasg.

Os cânt eu hysgogi i ymgysylltu â recordio neu ffrydio cynnwys, gall yr her newid i gategori sgiliau lle mae hyfforddi neu bartneru pobl yn effeithiol wedyn.

Gwybodaeth

Mae heriau gwybodaeth yn ymwneud yn fwy ag aelod o staff neu ddysgwr nad yw'n ymgysylltu â chynnwys wedi'i recordio oherwydd nad yw'n gwybod am agwedd allweddol. Enghraifft o hyn yw nad oeddent yn gwybod y gallai'r sefydliad recordio gwersi neu gynnwys. Efallai na fyddan nhw'n gwybod ble i fynd i gael mynediad at yr offer neu lwyfannau ar gyfer y gwasanaeth. Ydyn nhw'n gwybod ble mae sianeli cymorth, i gael mynediad at hunangymorth, e.e. ymatebion i gwestiynau cyffredin, canllawiau 'sut i wneud' sylfaenol neu gymorth fesul un?

Efallai y bydd problemau sy'n ymwneud â gwybodaeth am fanylion hanfodol ynghylch hawlfraint neu hawliau eiddo deallusol.

Gall mynd at heriau gwybodaeth ymwneud â sicrhau bod staff a dysgwyr yn gwybod ble i fynd a beth sydd ei angen arnynt i hwyluso recordio eu gwersi neu gynnwys arall. Un cam gweithredu ynghylch heriau gwybodaeth a allai fod gwell cyfeirio neu bresenoldeb gwell ar sianeli cyfathrebu sefydliadau.

Amgylchedd

Mae heriau sy'n cael eu categoreiddio yn rhai amgylcheddol yn heriau neu'n rhwystrau sydd allan o reolaeth y staff addysgu neu'r dysgwyr yn y sefydliad. Efallai eu bod yn llawn cymhelliant a bod ganddynt y sgiliau a'r wybodaeth ond maent wedi eu rhwystro gan broblem na allant effeithio arni eu hunain. Er enghraifft, gall y WIFI mewn rhan benodol o'r adeilad fod yn is na'r safon sydd ei hangen i ganiatáu ffrydio byw. Unwaith eto, nid yw sefydliadau sy'n mabwysiadu hyfforddiant gorfodol i geisio goresgyn rhwystr, heb sylweddoli'r mater yn iawn, yn mynd i fod yn effeithiol os yw'r broblem wirioneddol oherwydd heriau amgylcheddol.

Os bydd staff neu ddysgwyr yn sôn am anhawster i gael mynediad at lwyfannau recordio, neu os yw ansawdd y recordiadau yn wael oherwydd y cyfarpar sy'n cael ei ddefnyddio, dylid ymchwilio i'r problemau hyn. Eto, mae empathi â'r defnyddwyr yn galluogi'r sefydliad i ddeall y materion yn well a bod yn fwy gwybodus am eu heffaith.

Piblinell gwasanaeth, data a monitro llwyddiant

Os ydych chi wedi diffinio sut beth yw llwyddiant, wedi creu gweledigaeth ac wedi datblygu strategaeth, sut a phryd byddwch chi'n gwybod eich bod chi wedi cyrraedd eich nodau?

Mae pennu camau cydnabyddedig wrth lansio neu ddatblygu'r gwaith o recordio cynnwys dysgu yn y sefydliad yn helpu i roi gwybod i chi ac eraill am gynnydd. Mae gan ddata rôl wrth wneud diagnosis o ddefnydd ac effaith recordio neu ffrydio gwersi. Mae gwneud penderfyniadau gwybodus yn allweddol i sicrhau bod y camau gweithredu a ddewisir yn cyd-fynd â sut mae eich staff a'ch dysgwyr yn ymgysylltu â'ch llwyfannau. Fodd bynnag, nid recordio data yw'r ateb cyfan. Bydd angen dealltwriaeth o’r stori y tu ôl iddi, felly mae’n rhaid ei rhannu â staff addysgu mewn ffordd sy’n hawdd ei dehongli. Bydd gollwng data ar dimau addysgu sydd eisoes yn brysur yn aneffeithiol os na allant amgyffred y manylion.

Piblinell gwasanaeth

Hyd yn oed â'r cynlluniau gorau, gall rhedeg gwasanaeth yn llwyddiannus wynebu pethau annisgwyl a namau. Mae cael proses gadarn ar gyfer datblygu gwasanaeth, boed o'r newydd ai peidio, yn atal prosiectau rhag rhedeg allan o reolaeth neu fynd yn llonydd.

Mae camau cydnabyddedig a chytûn yn helpu i gynnal disgwyliadau defnyddwyr a rheolaeth o fewn tîm y prosiect. Gellir dysgu llawer o roi cynnig ar wasanaeth gyda grŵp llai (profion Alffa) cyn ehangu i un mwy o faint (profion Beta).

Mae lansio gwasanaeth i alluogi recordio ar draws y sefydliad ar yr un pryd yn golygu bod pawb yn profi'r problemau cychwynnol, yn hytrach na dim ond detholiad bach.

Mae cymhelliant staff a dysgwyr i gefnogi ac ymgysylltu â chynnwys wedi'i recordio ar gyfer addysgu a dysgu yn hanfodol. Bydd ceisio mabwysiadu arferion newydd ar lwyfan neu wasanaeth sy'n llawn bygiau neu adnoddau cymorth sydd wedi'u hysgrifennu'n wael ond yn gwneud pethau'n anos.

Profion Alffa/Beta

Mae gweithio gyda grŵp bach o staff a dysgwyr yn Alffa yn caniatáu i dîm y prosiect arsylwi ar eu gwaith cynllunio ar waith, ond ar risg is. Beth weithiodd? Beth na wnaeth? Gellir gwneud addasiadau cyn ehangu'r grŵp defnyddwyr (Beta). Sut mae'r addasiadau hyn yn gweithio nawr? Ydy'r defnyddwyr hyn yn deall ac yn defnyddio'r gwasanaeth yn effeithiol?

Nodwch dargedau clir ar gyfer profion. Gall symud ymlaen i'r cam nesaf cyn bod y gwasanaeth yn barod olygu bod defnyddwyr yn colli hyder yn y broses.

Twf gwasanaeth

Unwaith y bydd yr addasiadau wedi'u gwneud a'r materion a nodwyd wedi'u datrys, gellir cyflwyno'r gwasanaeth ar draws y sefydliad. Er y gallai materion ychwanegol ddatblygu o hyd, erbyn hyn, mae'r gwasanaeth yn rhedeg yn esmwyth ac yn effeithiol. Mae twf yn hanfodol er mwyn sicrhau bod y gwasanaeth yn addasu'n llawn i ymddygiad eich defnyddwyr. Bydd gan rai athrawon a dysgwyr anghenion gwahanol. Mae addasu cymorth, cefnogaeth neu galedwedd yn rhan o'r twf.

Bydd y weledigaeth ar gyfer llwyddiant yn dylanwadu'n aruthrol ar benderfynu ble i fynd â'r gwasanaeth trwy brofion. Bydd caniatáu i ddefnyddwyr wneud y gorau o gynnwys wedi'i recordio sy'n galluogi mynediad at addysgu a dysgu yn cynhyrchu adborth a fydd yn mireinio sut mae'r gwasanaeth yn tyfu wrth gael ei ddefnyddio.

Parhewch i fonitro'r data, yr adborth, a'r ymrwymiad gan ddefnyddwyr i alluogi'r sefydliad i ymateb. Gosodwch adegau penodol yn y dyfodol i werthuso'r gwasanaeth yn erbyn ei nodau gwreiddiol, yn ogystal â nodi nodau newydd.

Gwella gwasanaeth

Ar ryw adeg fe fydd angen ailwerthuso'r gwasanaeth. Gan edrych ar hanes data, ymddygiad defnyddwyr a'u hadborth, sut y gellir gwella'r gwasanaeth? Gall hyn fod yn uwchraddio'r darparwr caledwedd neu lwyfan. Gallai fod yn newid gweithdrefn neu'n gymorth i ddefnyddwyr fabwysiadu arferion gorau. Gallai gynnwys cymorth i staff rannu cynnwys neu gydweithio i greu cynnwys newydd.

Mae'r cam gwella gwasanaeth yn galluogi'r sefydliad i ailgynnau diddordeb neu hyd yn oed ail-lansio'r gwasanaeth gyda staff a dysgwyr. Gall fod yn gyfle i ailedrych ar y weledigaeth a’i haddasu i weddu i’r angen yn well a/neu ddyheadau'r sefydliad o ran cynnwys addysgu a dysgu wedi'i recordio.

Dylai nodi'r prosiect neu'r gwasanaeth yn beth sy'n gwella gwasanaeth olygu bod yr arfer o recordio gwersi neu recordiadau bwrdd gwaith wedi'i fabwysiadu'n eang a bod mewnbwn y defnyddwyr yn rhan o'r broses wella. Y canlyniadau ar hyn o bryd fydd gwneud newidiadau i ddatblygu'r gwasanaeth ymhellach â nodau clir sy'n meithrin defnydd ychwanegol o fewn amserlenni y cytunwyd arnynt.

Gall fod nifer o lefelau o welliant o fewn y cam hwn ar bob pwynt amser a nodir ar ddechrau pob cam gwella.

Datgomisiynu gwasanaeth

Oherwydd gwasanaeth newydd neu newid mewn gweledigaeth yn y sefydliad, gallai fod adeg lle mae angen penderfyniad i roi proses neu gais i mewn i ddatgomisiynu er mwyn caniatáu gwell defnydd o recordio cynnwys. Mae gan lawer o sefydliadau y mae Jisc yn siarad â nhw brosesau gwasanaeth etifeddol neu lwyfannau digidol yn dal i redeg sydd â defnydd lleiaf posibl.

Os yw gwasanaeth yn statig neu'n cael ei esgeuluso gall ddisgyn i gyflwr sy'n anodd ei gynnal neu ei fonitro. Gallai disgyn islaw profiad y defnyddiwr arfaethedig effeithio ar safonau neu ansawdd gwasanaeth.

Mae'n bwysig nodi pryd i symud gwasanaeth i sefyllfa lle nad yw rhagor o welliant yn ymarferol a lle mae angen un arall. Dyma pryd y dylid symud y gwasanaeth i gam lle mae angen ei ddiffodd unwaith y bydd gwasanaeth newydd wedi'i ganfod.

Defnyddio data a rhannu'r stori

Mae gwneud penderfyniadau gwybodus yn rhan bwysig o sefydlu neu werthuso'r defnydd o gynnwys wedi'i recordio ar gyfer addysgu a dysgu. Mae cyfleoedd recordio data yn llinynau mesur ymddygiad defnyddwyr, a all effeithio ar gynnydd, ymgysylltiad a llwyddiant y gwasanaeth.

O dan y gwaith o ddadansoddi cynnwys wedi'i recordio mae rhyngweithio a gweithgareddau dynol y mae llawer o wahanol amgylchiadau'n effeithio arnynt. Pam mae gwers benodol yn derbyn nifer mor uchel neu isel o olygon? Ni fydd edrych ar nifer o olygon yn esbonio'r stori gyfan. A yw ystafell ddosbarth benodol yn creu ymgysylltu gwahanol â recordiadau? Pa resymau a allai fod a allai effeithio ar y niferoedd? Ydy recordiadau dosbarth llawn yn cael eu gweld mor aml â chlipiau bach? Bydd stori y tu ôl i'r niferoedd a allai hysbysu'r sefydliad o'r awydd am gynnwys wedi'i recordio gan staff a dysgwyr.

All y sefydliad chwalu chwedlau drwy ddefnyddio data? Mae rhai staff yn poeni na fydd dysgwyr yn mynychu gwersi os gallant wylio'r recordiadau ar-lein. All y data brofi fel arall? Ni all recordiad ddisodli rhyngweithio ac ymgysylltu ar lawr dosbarth, ac os yw dysgwyr yn penderfynu dibynnu ar recordiadau yn unig, efallai bod rhesymau eraill iddynt ddewis peidio â bod yn y dosbarth y mae angen ymchwilio iddynt. Wrth gyflwyno dysgwyr i gynnwys wedi'i recordio, yn enwedig recordiadau gwersi, mae hwn yn gyfle i sefydliadau ddiweddaru a chyfleu polisïau presenoldeb fel bod dysgwyr yn deall y disgwyliadau a bod staff yn gallu eu gorfodi os yw'r data'n dangos problem.

Ydy staff yn gweld cynnydd mewn safbwyntiau ar adegau asesu? Yn hytrach na bod cynnwys wedi'i recordio ar gael ar gyfer sesiynau a gollwyd, ydyn nhw'n dod yn ased adolygu defnyddiol sydd o fudd i ganlyniadau? Mae rhoi mynediad i staff i ddadansoddeg yn ddefnyddiol, ond mae eu galluogi a’u hannog i ddeall yr elfennau dynol y tu ôl i’r niferoedd yn allweddol i ddefnydd data effeithiol.

Bydd data bob amser yn brawf o ddefnydd, ond yn aml mae'r ateb yn ddyfnach yn yr adran 'i beth'. Lle mae llwyddiannau, gwnewch yn siŵr eich bod yn eu dathlu. Arddangoswch ble mae arfer da yn gweithio i ddefnyddwyr, yn staff ac yn ddysgwyr. Beth all defnyddwyr eraill ei ddysgu o hyn? Beth all y sefydliad ei ddysgu a'i ddogfennu ar gyfer y camau nesaf? A oes angen newid y canllawiau sydd ar gael?

Hygyrchedd a chynhwysiad

Yn ôl y gyfraith, mae angen i gynnwys a ryddheir i ddysgwyr fod yn hygyrch. Mae'r capsiynau ar gynnwys wedi'i recordio yn anhepgor. Wrth sefydlu neu wella gwasanaeth o gynnwys wedi'i recordio ar gyfer addysgu a dysgu, mae'n rhaid i'r sefydliad sicrhau ei fod yn cadw at y safonau a osodwyd ar gyfer hygyrchedd. Mae rhoi’r arweiniad a’r hyder i staff addysgu recordio cynnwys hygyrch a chynhwysol yn hanfodol i ddysgwyr a all ddibynnu arno. Gall ffrydio/recordio gwersi yn ogystal â chynnwys ychwanegol wedi'i recordio o'r tu allan i'r ystafell ddosbarth fod yn achubiaeth hanfodol i rai dysgwyr gymryd rhan ac ymgysylltu â'u sefydliad a'u dysgu. Os oes angen iddynt arafu'r cyflymder neu oedi i wneud nodiadau, gallai'r gallu i reoli cyflymder yr wybodaeth sy'n cael ei throsglwyddo iddynt wneud byd o wahaniaeth. Efallai y bydd rhai dysgwyr yn ei chael hi'n anodd cyrraedd y campws mewn pryd neu weithiau o gwbl, heb unrhyw fai arnyn nhw. Yn hytrach na bod yr athro’n treulio amser yn mynd yn ôl dros y cynnwys a gollwyd, mae cyfleoedd i ddefnyddio cynnwys wedi’i recordio yn gymorth.

Bydd polisi ac arweiniad clir i staff ynghylch hygyrchedd yn gosod y sefydliad ar seiliau cadarn o ran recordio cynnwys i ddysgwyr. Er bod recordio gwersi cyflawn yn rhoi recordiad o'r cynnwys a addysgir, efallai y bydd rhai dysgwyr yn cael trafferth â recordiadau mor fawr a hir. Gall y rhain hefyd fod yn ffeiliau mawr os yn lawrlwytho ar ddyfais symudol sydd ar gontract data is. Efallai na fydd gan lawer o ddysgwyr fawr ddim mynediad, os o gwbl, at WIFI y tu allan i'r campws. Gallan nhw fod yn ddibynnol ar eu lwfans data eu hunain neu gysylltiadau symudol talu wrth fynd. Gallai caniatáu i ddysgwyr lawrlwytho cynnwys wedi'i recordio pan fyddan nhw ar y campws i'w wylio'n ddiweddarach fod yn offeryn defnyddiol sy'n galluogi rhagor o ddefnydd. Mae’n bosibl y bydd athrawon yn ei chael yn fwy effeithiol rhannu'r recordiadau gwersi neu lanlwytho clipiau byr wedi’u recordio ar wahân i ategu’r gwersi a addysgir â’r pwyntiau dysgu allweddol. Bydd hyn yn ei gwneud yn llai trwm o ran data i ddysgwyr ei gyrchu os oes angen rhan benodol arnynt. Yn ogystal, pan fyddan nhw ar gael, mae trawsgrifiadau'n ei gwneud yn haws chwilio'r adnodd. Mae llawer o ddarparwyr recordio gwersi sy'n caniatáu chwiliadau o'r trawsgrifiad ac yn mynd â defnyddwyr i'r adran honno o'r recordiad, boed yn recordiadau wedi'u recordio mewn gwersi neu'n recordiadau bwrdd gwaith.

Beth mae'r rheoliadau yn ei ddweud

Mae Rheoliadau Hygyrchedd Cyrff y Sector Cyhoeddus (PSBAR) yn ei gwneud yn ofynnol i recordiadau sain a fideo sydd ar gael o 23 Medi 2020 gyrraedd safonau hygyrchedd, fel y’u diffinnir gan Ganllawiau Hygyrchedd Cynnwys Gwe (WCAG) 2.1 Lefel AA.

Wrth gyhoeddi fideo, mae sicrhau ei fod yn bodloni safonau cydymffurfio yn golygu cynnwys capsiynau caeëdig sydd wedi'u gwirio. Mae llawer o ffyrdd eraill o gynyddu hygyrchedd deunydd sain a fideo wedi'i recordio ymlaen llaw. Bydd ychwanegu disgrifiadau sain, gan ystyried gwelededd siaradwr, ansawdd y sain, darllenadwyedd testun wedi'i droshaenu, a'r rheolaethau a roddwch i ddefnyddwyr wrth gyrchu'r cyfryngau yn cyfrannu at hygyrchedd y cynnwys a sut mae'n cael ei ddefnyddio gan ddefnyddwyr sydd ag anghenion amrywiol . Mae manylion y rhain ac argymhellion eraill ynghyd â'u lefel ofynnol o gydymffurfiaeth a sut i'w bodloni, yn adran cyfryngau seiliedig ar amser WCAG.

Mae sicrhau bod yr holl recordiadau sain a fideo yn hygyrch i'r safon ofynnol yn creu heriau i sefydliadau. Er enghraifft, i lawer o sefydliadau, nid yw'n hawdd gwirio/cywiro capsiynau i sicrhau eu bod yn gywir i'r ddeialog fideo, o ystyried faint o fideo sy'n cael ei gynhyrchu o bosibl. Sylwer bod y canllaw hwn yn cyfeirio at gynnwys wedi'i recordio ymlaen llaw, nid cynnwys byw. Bydd defnyddio offeryn neu wasanaeth i greu capsiynau yn awtomatig yn arbed amser. Mae technoleg yn y maes hwn bob amser yn datblygu, ond mae'n bwysig nodi y dylid dal i wirio cywirdeb y capsiynau hyn a gynhyrchir yn erbyn y ddeialog. Mae’r PSBAR yn caniatáu hyd at 14 diwrnod ar ôl i’r fideo gael ei gyhoeddi i ychwanegu capsiynau, er mai canllaw lleiaf yw hwn a gallai eich polisi fod yn ychwanegu capsiynau’n gynt. Mae tynnu fideo i lawr, er mwyn osgoi gorfod rhoi capsiwn arno, yn rhoi dysgwyr dan anfantais. Mae'r dirwedd dysgu ac addysgu newydd yn ei gwneud yn ofynnol i ddysgwyr gael mynediad at y cynnwys digidol y mae ei angen arnynt er mwyn ffynnu.

Dylai'r sefydliad anelu at feithrin diwylliant o ddealltwriaeth a chefnogaeth ynghylch yr angen am gynnwys hygyrch o fewn eu gwersi, fel y gellir treulio cynnwys o'r tu allan i'r sesiynau, naill ai'n gydamserol neu'n anghydamserol.

Eich datganiad hygyrchedd yw lle rydych yn cyfleu pa mor hygyrch yw eich cynnwys digidol a beth rydych yn ei wneud am gynnwys nad yw’n cydymffurfio. Mae canllaw Jisc ar gamau ymarferol i fodloni rheoliadau hygyrchedd a chapsiynau fideo a chanllawiau hygyrchedd yn rhoi rhagor o gymorth ymarferol. Ar wahân i'r gyfraith, gallai effaith cynnwys hygyrch i ddysgwyr ar draws y sefydliad wneud gwahaniaeth i brofiad y dysgwr a'r graddau a enillir.

Cymorth a chefnogaeth

Boed yn recordio yn yr ystafell ddosbarth neu'n gwylio recordiad yn allanol, gall defnyddwyr ofyn i'r sefydliad am gymorth neu ddatrys problemau. Mae mabwysiadu'n llwyddiannus gan staff a dysgwyr yn gofyn am lefel ddibynadwy o gymorth er mwyn iddyn nhw deimlo'n hyderus wrth ei ddefnyddio.

Ni fydd pob defnyddiwr yn ymateb i'r un math o gymorth neu gefnogaeth. Gallai problemau godi o broblemau technegol â chamerâu neu ficroffonau yn yr ystafell ddosbarth, neu efallai y bydd angen help â golygu fideo neu lanlwytho i'r ADRh neu'r llwyfan recordio. Er y gall cymorth a chefnogaeth ddod mewn sawl ffordd, dylai'r sefydliad benderfynu ar y prosesau ar gyfer sefydlu gwahanol lefelau o gymorth sy'n cyd-fynd ag anghenion y defnyddwyr. Gall fod yn ddefnyddiol, wrth benderfynu sut i gynorthwyo staff a dysgwyr, i wahaniaethu rhwng dulliau rhyngweithio, neu hunangymorth.

Er enghraifft:

• Hunangymorth: Adnoddau digidol i ddangos sut i gwblhau tasgau a swyddogaethau amrywiol o fewn y gweithgareddau recordio gwersi neu recordio cynnwys. Byddai'r rhain yn adnoddau hunangymorth sy'n annog defnyddwyr i ddatrys y mater eu hunain. Mae maes hunangymorth â'r holl adnoddau, yn ogystal â mynediad at leoedd blwch tywod/mannau profi, yn caniatáu i staff ddysgu am sgiliau, neu weithgareddau newydd, a’u treialu mewn man diogel allan o olwg y dysgwyr. Mae magu hyder yn allweddol i alluogi defnydd mwy annibynnol o gynnwys wedi'i recordio.
• Cymorth: Efallai y bydd problemau â'r cit neu'r llwyfan lle mae angen cyngor neu arweiniad gan dîm cymorth y sefydliad. Gall cael staff ar gael sy'n gallu ateb y materion hyn a darparu lefel o gefnogaeth sicrhau y gall y gwasanaeth barhau a'i fod yn hygyrch i'r staff a'r dysgwyr. Lle mae staff neu ddysgwyr wedi taro rhwystr y maent yn cael trafferth ei oresgyn, efallai y bydd angen rhagor o gymorth arnynt. Efallai na fydd rhai’n teimlo digon o gymhelliad nac yn ddigon hyderus i ymgysylltu â’r adnoddau hunangymorth eto a bod angen person i drafod y mater ag ef.Dylai prosesau cymorth perthnasol geisio defnyddio'r adnoddau cymorth ynghyd â'r defnyddiwr i feithrin hyder a chynefindra â'r hyn sydd yno.

Amser i ymarfer yr arfer

Yn aml gall amser fod yn rhwystr i staff y mae angen naill ai ddysgu sgiliau newydd neu eu datblygu ymhellach arnynt. Nid yw amser cydnabyddedig ar gyfer datblygiad personol o amgylch technolegau digidol yn ddim byd newydd ym myd addysg, ond oherwydd llwythi gwaith trwm gellir ei anwybyddu yn aml. Mae'n bosibl na fydd staff addysgu sydd eisoes yn brysur yn cael eu cymell i ddod o hyd i amser ychwanegol ar gyfer rhywbeth nad ydyn nhw'n frwd drosto. Mae'n rhaid i sianeli cymorth a chefnogaeth fod mor hyblyg â phosibl i alluogi staff i gael mynediad ato pan fydd hi'n gyfleus iddyn nhw.

Wrth i staff ddod yn fwy hyderus wrth recordio a rheoli eu cynnwys wedi'i recordio, bydd yr ymrwymiad amser yn lleihau. Dylai'r sefydliad gydnabod yr effaith (ar ddechrau'r cyfnod mabwysiadu) ar amser staff a chynnig cymorth yn unol â hynny. Nid mater o ddarparu camerâu a microffonau yn unig yw gwneud lle i gynnwys wedi’i recordio. Bydd sgiliau, gwybodaeth a hyder yn chwarae rhan enfawr mewn gwasanaeth effeithiol felly mae'n rhaid neilltuo amser iddo ddod yn rhan o ddiwylliant y sefydliad.

Darpariaeth ddwyieithog

Mae Gweinidog y Gymraeg ac Addysg yn rhagweld dyfodol lle mae gan bawb y gallu a’r cyfleoedd i ddefnyddio’r Gymraeg yn eu bywydau bob dydd, gan gynnwys ym myd addysg.

Mae'n bwysig bod athrawon yn ymwybodol o anghenion iaith Gymraeg eu dysgwyr ac yn gallu eu cynorthwyo i gynnal neu ddatblygu'r sgiliau hyn. Dylid ystyried sut y gall dysgwyr gael profiad, gwybodaeth am wersi a gwybodaeth o'r un ansawdd yn y Gymraeg a'r Saesneg. Mae’n arfer gorau felly i wersi wedi’u recordio gael y capsiynau, wedi’u creu ar gyfer gofynion hygyrchedd sydd hefyd wedi’u cyfieithu i’r Gymraeg. Os yw cwisiau'n cael eu defnyddio'n rhan o sesiwn mae'n arfer gorau i drefnu'r cwis yn ddwyieithog, yn hytrach na chreu dau gwis ar wahân yn y ddwy iaith. Mewn ystafell ddosbarth bersonol, mae'n arfer da defnyddio peth Cymraeg sylfaenol, megis cyfarchion, a hefyd arddangos termau allweddol Cymraeg i godi ymwybyddiaeth a chynorthwyo dysgwyr yn eu meysydd pwnc. Gellid gwneud hyn hefyd ar gyfer sesiwn wedi’i recordio mewn amrywiaeth o ffyrdd, er enghraifft mae geirfa o dermau allweddol ar gael i ddysgwyr eu gweld drwy gydol gwers, ochr yn ochr â recordiad. Mae'r arfer da cydnabyddedig o greu cyflwyniadau sy'n arddangos y derminoleg allweddol yn y ddwy iaith yn fwy cynhwysol a gallai gynnig amgylchedd mwy cyfforddus. Gellir dod o hyd i gymorth i arferion fel hyn o fideos arfer gorau'r Coleg Cenedlaethol ar gyflwyno dwyieithog.

Mae'n bwysig nodi na ddylai athrawon fod yn gwneud dim byd ychwanegol mewn sefyllfa recordio gwers o'i gymharu â sesiwn bersonol. Dylai elfennau ac arferion ar gyfer dysgwyr dwyieithog fod ar gael mewn gwersi personol a gwersi wedi'u recordio. Fodd bynnag, gallai fod ychydig o gamau gweinyddol ychwanegol i'w gwneud i sicrhau bod yr isdeitlau a'r adnoddau Cymraeg ar gael, ynghyd â'r angen i sicrhau bod athrawon yn cael y cymorth a'r gefnogaeth angenrheidiol â hyn.

Darparwyr ac offer

Mae llawer o ddarparwyr sy'n galluogi recordio cynnwys addysgu a dysgu, boed yn gydamserol neu'n anghydamserol. Mae'n bwysig i'r sefydliad benderfynu sut y dylid galluogi staff i recordio, rhyngweithio a rhannu eu cynnwys â dysgwyr, cyn penderfynu ar yr ateb. Dylai'r darparwr a'r offer a ddewisir fod yn addas ar gyfer arddull cyflwyno a seilwaith y sefydliad.

Nid yw pob gwers, ystafell neu athro yr un peth. Mae'n rhaid i sefydliad benderfynu ar y lefel gywir o ansawdd a gweithdrefnau i alluogi staff i ddechrau a gorffen y recordiadau yn gyfforddus i gefnogi a/neu wella dysgu. Bydd angen offer gwahanol mewn rhai ystafelloedd. Gallai staff ddefnyddio dyfais symudol megis ffôn i recordio'r wers neu gamera HD wedi'i osod ar nenfwd yr ystafell. A fyddan nhw'n defnyddio microffon llabed, un llaw neu feicroffon ystafell sy'n hongian o'r nenfwd? Mae'n rhaid i'r dechnoleg a ddefnyddir allu recordio'r cynnwys yn effeithiol, ac eto heb fod yn ymyrraeth nac yn tynnu sylw oddi ar yr addysgeg. Bydd llawer o wersi hefyd yn gofyn am recordio sgrin gyflwyno, ond nid pob un. A ddefnyddir delweddwyr ar y ddarllenfa? Os felly, sut y caiff hyn ei recordio?

Mae penderfynu sut a beth rydych chi am ei recordio yn allweddol

Oes angen camera ar bob ystafell ddosbarth? Mae recordio'r llais yn hanfodol ar gyfer unrhyw recordiad ystafell ddosbarth neu fwrdd gwaith, ond weithiau gall camerâu fod yn gam yn rhy bell i athrawon nad ydyn nhw'n gyfforddus yn cael eu recordio. Mae llawer o lwyfannau yn caniatáu recordio sain a sleidiau'r cyflwyniad. Mae’n hanfodol cael trafodaeth â staff addysgu a dysgwyr i ddeall sut y gallai recordio gwersi fod yn fwyaf defnyddiol ond yn lleiaf ymwthiol i’r broses dysgu ac addysgu.

Boed ar gyfer defnydd cydamserol neu anghydamserol, gall cynnwys y wers gynnwys cynnwys rhyngweithiol neu gwestiynau/trafodaeth o'r ystafell. Gallai fod yn hanfodol i brofiad y dysgwr sicrhau bod holl gynnwys yr ystafell yn cael ei recordio'n effeithiol. Mae dyfeisiau arbenigol ar gyfer recordio sain a fideo yn yr ystafell a fydd yn gwella'r profiad i wylwyr, ond dylid cymryd gofal i sicrhau bod y rhai sy'n cymryd rhan yn yr ystafell yn ymwybodol o beth a phryd y mae'r dyfeisiau hyn yn eu recordio. Gall recordio sgyrsiau personol a phreifat yn ddamweiniol fod yn brofiad negyddol i’r bobl hynny yr effeithir arnynt.

Mae llawer o ddarparwyr systemau recordio cynnwys yn cynnig pecynnau gwahanol neu'n argymell mathau penodol o gamerâu neu ficroffonau i recordio'r cynnwys sy'n gweddu orau i anghenion eich athrawon. Unwaith eto, bydd bod yn hyderus yn eich gwybodaeth am eich gofynion yn eich galluogi i wneud y penderfyniadau mwyaf gwybodus ar offer.

Nodweddion

Yn aml mae mwy i lwyfan recordio gwersi na recordio gwersi yn unig. Yn ogystal â chynhyrchu llyfrgell o gynnwys gwersi a galluogi ffrydio byw, gall llawer o ddysgwyr ac athrawon fel ei gilydd elwa o ddeall yr elfennau ychwanegol sy'n gwneud recordio gwersi neu gynnwys bwrdd gwaith yn fwy defnyddiol.

Wrth benderfynu ar lwyfan/proses er mwyn recordio gwersi yn eich sefydliad, dyma rai pethau y gallech eu hystyried:

Trawsgrifiadau a chapsiynau

Testun o'r elfen sain mewn recordiad yw trawsgrifiad. Yn aml mewn ffeil ar wahân, mae'n gofnod ysgrifenedig o'r geiriau llafar a'r synau yn y recordiad sain. Mae capsiynau yn drawsgrifiad o'r ffeil sain ond maent yn cael eu harddangos ar yr un pryd â'r sain wrth i'r fideo gael ei chwarae.

Mae system sy'n darparu capsiynau mewn recordiadau yn offeryn hanfodol i ddefnyddwyr sydd â gofynion hygyrchedd ychwanegol, ond gall pob defnyddiwr chwilio'r trawsgrifiadau am eiriau allweddol penodol a mynd i'r adran honno o'r recordiad. Mae hyn yn golygu nad oes rhaid iddynt wylio'r fideo cyfan i ddod o hyd i'r adran honno.

Dadansoddeg

Gallai llawer o staff elwa o edrych ar y dadansoddiadau ar gyfer eu recordiadau. Nid yn unig y mae hyn yn cynnig cipolwg ar a yw dysgwyr yn edrych ar eu dosbarthiadau, ond gall hefyd nodi pa wersi oedd yn boblogaidd neu a oedd yn ddefnyddiol o ran amser adolygu.

Mae rhai llwyfannau'n gallu dangos dadansoddeg ar adrannau penodol o recordiadau. Mae hyn yn arbennig o ddefnyddiol i athrawon sydd â diddordeb yn y pynciau neu'r gweithgareddau oedd o ddiddordeb i'r dysgwyr. Gall hefyd fod yn ddangosydd da o'r pwyntiau dysgu y gallai'r dysgwyr fod wedi cael trafferth â nhw.

Recordio symudol

Er mai 'recordio gwersi' yw'r teitl mewn llawer o sefydliadau, nid oes angen ei gyfyngu i bedair wal y dosbarth. Mae llwyfannau ar gael yn aml trwy borwyr neu apiau ar gyfer gliniaduron a chyfrifiaduron bwrdd gwaith, ond mae ychwanegu apiau symudol yn caniatáu i athrawon a dysgwyr, lle bo’n berthnasol, ddefnyddio eu dyfeisiau i recordio, golygu a lanlwytho ar y llwyfan. Daw hyn ag amlbwrpasedd anhygoel, yn enwedig ar gyfer pynciau'r cwricwlwm megis chwaraeon, y celfyddydau perfformio; ar gyfer 'chwarae'n ôl' a beirniadu gweithgareddau.

Integreiddio ADRh/SRhD

Gallai llwyfan sydd wedi'i integreiddio â llwyfannau eraill yn y sefydliad helpu i reoli recordiadau a hwyluso'r broses o gael mynediad a rhannu. Ar ôl ei brosesu, gall y recordiad fod ar gael yn gyflym ac yn awtomatig i ddysgwyr ar eu llwyfannau. Felly, wrth feddwl pa ddarparwr sy'n gweddu orau i'ch addysgu, dylech hefyd ystyried y cysylltiadau â llwyfannau eraill sydd eisoes yn y sefydliad.

Er enghraifft, gellid prosesu recordiadau sy'n cael eu dal yn y dosbarth (neu recordiadau bwrdd gwaith) a phostio dolen yn awtomatig at y dudalen ADRh benodol ar gyfer y grŵp hwn o ddysgwyr. Mae hyn yn dileu'r angen i athrawon lanlwytho'r recordiadau â llaw. Mae'n werth nodi efallai y bydd athrawon am olygu rhannau o'r recordiad. Mae llawer o lwyfannau recordio gwersi yn caniatáu golygu hawdd, felly dylai hyfforddiant athrawon, adnoddau a sianeli cymorth fod ar gael i sicrhau eu bod yn teimlo y gallan nhw reoli'r cynnwys a recordiwyd yn effeithiol.

Gall dangos gwerth posibl recordio cynnwys agor cyfleoedd i staff, a dysgwyr, a allai fod yn amharod i ymgysylltu. Gall sicrhau bod ymwybyddiaeth i ddefnyddio ymarferoldeb dyfnach mewn recordio gwers/bwrdd gwaith helpu i gymell staff a dysgwyr i ymgysylltu'n fwy â chynnwys addysgu a dysgu wedi'i recordio.

Allan o'r dosbarth

Gall fod yn ddefnyddiol i lawer o athrawon recordio pytiau byr ychwanegol wrth eu desg. Mae mynediad i eitemau megis gwegamerâu a microffonau yn llawer haws erbyn hyn a'r rhan fwyaf o ddyfeisiau'n eu cynnwys. Yn dibynnu ar ansawdd yr offer sydd ar gael i athrawon, efallai y bydd angen i sefydliadau ddarparu dyfeisiau ychwanegol megis microffonau USB neu gamerâu y gellir eu cysylltu'n hawdd â chyfrifiaduron staff.

Ystyriaethau ar gyfer rheoleiddio a chydymffurfio

Sut all Sefydliadau Addysg Bellach ddefnyddio cynnwys wedi'i recordio o fewn y gyfraith?

Gall defnyddio cynnwys wedi’i recordio ddod â chyfoeth o werth a chyfle yn ogystal â heriau a rhwystrau y bydd angen i sefydliadau eu deall yn iawn i’w ymgorffori yn niwylliant addysgu a dysgu. Mae'n rhaid i sefydliadau hefyd ystyried y rheoliadau y mae'n rhaid iddynt gydymffurfio â nhw i sicrhau eu bod nhw a'u defnyddwyr yn defnyddio cynnwys wedi'i recordio yn ddiogel ac yn gyfreithlon. Unwaith y bydd gwers wedi'i recordio, pa ddefnydd y gellir ei wneud o'r recordiad?

Yr ateb byr yw, os bydd y caniatâd a’r mesurau diogelu cywir yn eu lle ymlaen llaw, ni fydd materion cyfreithiol yn atal gwersi a recordiwyd rhag dod yn adnoddau dysgu parhaol ac effeithiol.

Mae nifer o bethau yn effeithio ar ba ddefnydd ychwanegol y gellir ei wneud o recordiad o wers.

Cyfreithlondeb, tegwch a thryloywder

Yn gyntaf, mae'r recordiadau'n debygol o gynnwys data personol yr unigolion sy'n cyflwyno ac sy'n cymryd rhan yn y wers. Mae hyn yn golygu bod angen rhoi gwybod i unigolion sut y caiff eu data eu defnyddio a sut y byddant yn cael eu defnyddio. Mae angen trin data a gesglir am sut mae defnyddwyr yn cael mynediad at y wers a recordiwyd ac yn ei defnyddio wedyn yn gyfreithlon, yn deg ac yn dryloyw.

Mae gan sefydliadau eisoes arbenigedd mewn prosesu data personol yn gyfreithlon a dylid sicrhau bod yr arbenigedd hwn yn cael ei ddefnyddio wrth gyflwyno a mynd ati i recordio gwersi.

Cyn i recordiadau ddigwydd, dylai gwybodaeth preifatrwydd ar ffurf hysbysiadau fod ar gael i bawb dan sylw. Dylai’r hysbysiadau roi eglurder i unigolion ynghylch sut y defnyddir eu data eu defnyddio a sut y byddant yn cael eu defnyddio a dylent gynnwys gwybodaeth am:

• y math o ddata personol sy’n cael eu recordio amdanynt yn ystod unrhyw waith recordio cynnwys
• beth mae’r sefydliad yn ei wneud ac y bydd yn ei wneud â’r data personol hyn
• sail gyfreithlon ar gyfer prosesu eu data
• â phwy, os o gwbl, y caiff eu gwybodaeth ei rhannu
• am ba mor hir y bydd y data personol yn cael eu cadw cyn iddyn nhw gael eu dileu’n ddiogel

Nid oes angen i hysbysiadau preifatrwydd fod yn hir nac yn gymhleth. Yn wir, mae'n well os ydynt yn fyr ac yn syml.

Data dadansoddeg

Yn yr un modd, mae angen i’r holl brosesu cysylltiedig gan lwyfannau o ddata dadansoddol a data personol fod yn gyfreithlon, yn deg ac yn dryloyw. A’r mesurau diogelu data priodol ar waith, gellir defnyddio data ar ddefnyddio recordiadau i asesu ymgysylltiad dysgwyr, er enghraifft. Mae’n angenrheidiol cael gwybodaeth breifatrwydd glir a pholisïau, arferion a gweithdrefnau clir yn eu lle sy’n llywodraethu prosesu’r holl ddata personol sy’n cael eu recordio gan wersi. Bydd hyn yn helpu i sicrhau na fydd deddfwriaeth diogelu data yn rhwystr rhag gwneud, defnyddio ac ailddefnyddio recordiadau.

Hawlfraint a thrwyddedu

Mae'n debygol y bydd ymhlith y recordiadau gynnwys trydydd parti a fydd wedi'i drwyddedu i'w ddefnyddio wrth addysgu. Lle defnyddir 'rhan sylweddol' o unrhyw waith mewn recordiadau, mae angen caniatâd perchennog yr hawlfraint, fel arfer ar ffurf trwydded. Yn ogystal, mae angen caniatáu storio ac ailddefnyddio'r recordiad trwy drwydded.

Mae llawer o gytundebau trwyddedu ar waith rhwng sefydliadau a thrydydd partïon. Mae angen gwirio telerau ac amodau penodol y cytundebau hyn i weld pa fathau o ganiatâd sydd ar gael. Ar gyfer rhai deunyddiau trwyddedig, bydd yn gyfreithlon ailddefnyddio’r recordiad a’r deunyddiau trwyddedig cyn belled â bod y ddarlith a recordiwyd wedi’i diogelu gan gyfrinair ac wedi’i chyfyngu i’r myfyrwyr penodol y cyflwynwyd y ddarlith iddynt yn wreiddiol.

Felly, os oes caniatâd trwyddedig priodol yn ei le cyn i’r cynnwys trydydd parti gael ei recordio mewn gwers, gellir defnyddio’r recordiad a’i ailddefnyddio yn adnodd dysgu gwerthfawr.

Beth am hawliau'r athro?

Mater pwysig y mae angen ei ddatrys yw’r hawliau a all fod gan athro ar ei waith ei hun.

Hawlfraint a hawliau eraill

Lle mae gweithiwr yn creu gwaith llenyddol, dramatig, cerddorol, artistig, neu waith ffilm yn ystod ei gyflogaeth, y sefyllfa ddiofyn yn y gyfraith yw mai'r cyflogwr fydd biau'r hawlfraint ar y gwaith, oni bai bod contract neu gytundeb i'r gwrthwyneb. Gweler a.11(2) Deddf Hawlfraint, Dyluniadau a Phatentau 1988.

Felly, lle mae deunyddiau’n cael eu creu gan yr athro (gweithiwr) sy’n gweithio o fewn ei delerau cyflogaeth ac nad oes cytundeb sy’n nodi fel arall, bydd y sefydliad yn berchen ar hawlfraint yn y gwaith ac ni fydd angen caniatâd hawlfraint ar wahân gan y sefydliad i gynnwys y gweithiau hynny mewn recordiad.

Fodd bynnag, ym mhob rhan o addysg mewn AU ac AB, mae nifer o drefniadau ar waith ac nid yw llawer o sefydliadau yn honni perchnogaeth hawlfraint dros ddeunyddiau a grëwyd gan staff. Mae hyn yn seiliedig ar y ddealltwriaeth bod staff yn rhoi trwydded anghyfyngedig i'r sefydliad i sicrhau bod y cynnwys ar gael i ddysgwyr trwy gydol eu hastudiaethau.

Recordiadau sain

Mae rheolau gwahanol yn berthnasol i recordiadau sain. Lle mae athro yn gwneud recordiad sain o'r wers ar gyfer eu dibenion eu hunain, mae'n debyg mai'r athro/athrawes, nid y cyflogwr, fydd yn berchen ar hawlfraint y recordiad sain. Gallai sefydliad ddadlau mai'r sefydliad sy'n berchen ar recordiadau a wneir gan yr athro/athrawes ar ran y sefydliad ond, er mwyn osgoi risg ac ansicrwydd, dylid cael caniatâd yr athro/athrawes i wneud defnydd ychwanegol o'r recordiad.

Sylwer hefyd fod hawliau mewn deunyddiau a grëir gan siaradwyr gwadd yn debygol o fod yn eiddo i’r siaradwr neu ei gyflogwr ac y bydd angen i’r sefydliad gael trwydded gan naill ai’r siaradwr neu ei gyflogwr i’w recordio a’u hailddefnyddio.

Hawliau perfformwyr

O ran gwersi, gellir dadlau y byddai cyflwyniad byw, cyfathrebu dramatig i eraill o farn, meddyliau a dehongliad, yn dod o dan y diffiniad o 'berfformiad'. Mae'n bwysig bod sefydliadau'n gwneud y sefyllfa'n glir drwy gytundeb neu drwydded. Gall sefydliadau ddewis gofyn i athrawon aseinio eu hawliau perfformio o blaid y sefydliad neu eu trwyddedu i'w defnyddio gan y sefydliad.

• Mae aseiniad yn golygu y bydd y sefydliad yn berchen ar yr hawliau perfformio yn llwyr ac yn symleiddio unrhyw ddefnydd parhaus o'r recordiad.
• Mae cytundeb trwydded hawliau perfformiad yn golygu bod yr athro yn parhau i fod yn berchennog yr hawliau perfformio ond yn caniatáu defnydd gan y sefydliad. Dylai trwydded o’r fath ddarparu ar gyfer unrhyw ddefnydd y bwriedir ei wneud o’r recordiad yn y dyfodol, gan gynnwys lle nad yw’r athro’n cael ei gyflogi gan y sefydliad hwnnw mwyach.

Yr arfer da yw cael cytundeb yr athro/athrawes ymlaen llaw i'r hawliau, os o gwbl, sy'n codi o ganlyniad iddynt berfformio yn ystod eu gwers. Gall cytundebau o’r fath fod yn ddogfennau ar wahân, yn hytrach na chael eu hymgorffori mewn contractau cyflogaeth. Bydd ymgynghori â'r holl randdeiliaid gan gynnwys cynrychiolwyr undeb ac eraill yn helpu i osgoi gwrthdaro ac yn rhoi sicrwydd i bawb sy'n gysylltiedig.

Mae cael dull polisi clir a thryloyw sy'n mynd i'r afael â mater hawliau athrawon yn rhoi tegwch i athrawon ac eglurder i'r sefydliad.

A all dysgwyr ddefnyddio eu dyfeisiau eu hunain i recordio a rhannu gwersi?

Codir nifer o gwestiynau lle mae dysgwyr yn recordio ac yn ailddefnyddio ac yn rhannu recordiadau o ddarlithoedd gan gynnwys:

• A ellir bodloni rhwymedigaethau diogelu data'r sefydliad ynghylch cyfreithlondeb, tegwch a thryloywder?
• A ellir cynnal yr amodau hawlfraint a thrwyddedu y mae'n ofynnol i'r sefydliad gadw atynt?

Nid yw hwn yn fater newydd a bydd gan lawer o sefydliadau ddulliau polisi ar waith eisoes ar gyfer dysgwyr sy'n recordio darlith at eu defnydd eu hunain.

Yn gyffredinol, gall athro ddewis caniatáu i ddysgwyr recordio eu darlith at ddefnydd personol. Fodd bynnag, nid oes unrhyw rwymedigaeth i wneud hynny ac eithrio ar gyfer y dysgwyr hynny y mae angen addasiadau rhesymol arnynt o ran anableddau neu ddysgwyr eraill a awdurdodwyd gan wasanaethau cymorth i ddysgwyr, er enghraifft.

Mae angen cytundeb ar amodau sydd ynghlwm wrth recordiadau o’r fath a dylai gynnwys y telerau a ganlyn:

• Mae recordiadau at ddefnydd personol yn unig ac ni ddylid eu dosbarthu ymhellach
• Mae'r sefydliad a'r athro dan sylw yn berchen ar yr hawliau i unrhyw recordiadau a wneir gan gynnwys yr hawl i ddosbarthu'r wers yn electronig
• Ystyrir bod camddefnyddio deunydd wedi'i recordio yn fath o gamymddwyn a bydd gweithdrefnau disgyblu'r sefydliad yn ymdrin ag ef
• Dylid dinistrio pob recordiad ar ôl cwblhau astudiaethau dysgwr

Bydd angen i fesurau diogelu ychwanegol fod yn eu lle ar gyfer recordiadau o ddysgu mewn grŵp megis tiwtorialau, seminarau a gwersi rhyngweithiol lle mae materion sensitif neu brofiadau personol yn cael eu trafod. Yn ogystal â gallu'r athro i arfer disgresiwn o ran cyfrinachedd, dylai fod yn glir i bawb sy'n ymwneud â'r mater y bydd camddefnyddio deunydd wedi'i recordio yn cael ei ystyried yn fath o gamymddwyn ac yn cael ei drin gan weithdrefnau disgyblu'r sefydliad.

Mae llawer o sefydliadau yn cyhoeddi polisïau ar ddefnyddio dyfeisiau recordio gan fyfyrwyr/dysgwyr mewn darlithoedd gan gynnwys polisi Prifysgol St Andrews (pdf).

Pa mor hir y dylid cadw recordiadau?

Unwaith eto bydd y data personol a thelerau'r drwydded yn pennu am ba mor hir y gellir cadw recordiadau. Fodd bynnag, â'r caniatâd priodol fel yr awgrymwyd uchod, gall gwersi a recordiwyd ddod yn adnoddau dysgu parhaol ac effeithiol.

Gall fod cyfyngiadau ar ailddefnyddio rhywfaint o gynnwys dysgu trwyddedig ac mae'n rhaid ei ddileu ar ddiwedd y flwyddyn addysgu. Mae angen deall telerau ac amodau penodol y cytundebau hyn i weld pa fathau o ganiatâd sydd ar gael. Yn yr un modd, bydd gan bob sefydliad bolisïau ar gadw data personol yn eu lle er mwyn cydymffurfio â deddfwriaeth diogelu data a dylai’r polisïau cadw hyn adlewyrchu gwerth pedagogaidd cadw gwersi a recordiwyd lle bo’n briodol.

Oes angen caniatâd gan athrawon, rhieni dysgwyr?

Nid yw'r rhan fwyaf o brosesu data personol wrth addysgu yn dibynnu ar ganiatâd yn sail gyfreithlon. Fodd bynnag, mae cyfrifoldebau ychwanegol ar gyfer ystyried a diogelu hawliau a buddiannau pobl, gan gynnwys hawliau preifatrwydd pan ddefnyddir seiliau cyfreithlon megis tasg gyhoeddus a buddiannau cyfreithlon.

Defnyddio tasg gyhoeddus a/neu fuddiannau cyfreithlon gan fod y sail gyfreithlon ar gyfer prosesu data personol plentyn yn rhoi’r cyfrifoldeb ar y sefydliad, yn hytrach na’r plentyn (neu’r oedolyn sy’n gweithredu ar ei ran), i sicrhau bod ei fuddiannau diogelu data yn cael eu hamddiffyn yn ddigonol.

O ran deddfwriaeth diogelu data yn y DU, mae plentyn yn golygu unrhyw un o dan 18 oed. Lle mae dysgwyr o dan 18 oed mewn sefyllfaoedd sy'n cynnwys recordiadau, argymhellir cynnal asesiad o'r effaith ar ddiogelu data (DPIA). Bydd hyn yn helpu i benderfynu a yw buddiannau'r plant yn cael eu hamddiffyn yn ddigonol. Hefyd, os yw'r prosesu'n debygol o fod yn rhai risg uchel, mae'n rhaid cynnal DPIA.

Yn ymarferol, mae'n rhaid i recordiad o unigolion fod yn deg ac yn gyfreithlon. Dylai pawb sy'n mynychu wybod bod recordiad yn cael ei gynnal, pam mae'n cael ei recordio a phwy fydd â mynediad iddo. Efallai y caiff parth direcordiad ei sefydlu i ddarparu ar gyfer y rhai sy'n dymuno eithrio.

Rhai pwyntiau eraill

Mae rhai pwyntiau eraill yr ymdrinnir â nhw ym mholisïau llawer o sefydliadau ar recordio gwersi yn cynnwys:

• Na ddylid defnyddio recordiadau i fonitro perfformiad staff
• Na ddylid defnyddio recordiadau yn rhan o unrhyw ymchwiliadau disgyblu
• Na ddylid defnyddio recordiadau ar gyfer addysgu yn ystod gweithredu diwydiannol oni bai fod yr aelodau staff a recordiodd y ddarlith yn rhoi caniatâd penodol

Gall sefydliadau sy’n ystyried yr ystyriaethau cyfreithiol yn gynnar ac sy'n mynd i’r afael â nhw’n llawn fod yn hyderus gan wybod na fydd y gyfraith yn rhwystr rhag eu defnyddio maes o law.

Adnoddau defnyddiol

• Rheoliadau capsiynau fideo a hygyrchedd - Canllawiau ar sut i sicrhau bod eich recordiadau sain a fideo yn bodloni Rheoliadau Hygyrchedd Cyrff y Sector Cyhoeddus ac awgrymiadau o bob rhan o'r sector.
• Ystyriaethau cyfreithiol ar gyfer recordio darlithoedd - Egluro'r agweddau cyfreithiol ar recordio darlithoedd mewn sefydliadau addysg bellach ac uwch yn y DU.
• Canllaw i’r egwyddorion diogelu data (Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth)
• Asesiadau o’r effaith ar ddiogelu data (Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth)